Bài viết này dựa trên ebook "Cẩm nang và chiến lược dành cho học tập" do Nguyễn Trung Hiếu soạn thảo dựa trên Dự án được lập và duy trì bởi Joe Landsberger như một trang web giáo dục. Những lời khuyên trong cuốn cẩm nang này được sử dụng rộng rãi cho các học sinh sinh viên trên toàn nước Mỹ và trên thế giới. Được dịch sang Tiếng Việt bởi Nguyễn Thanh Hương, sinh viên trường Lafayette College, Pennsylvania, Hoa Kỳ, thực tập sinh của Quỹ Giáo dục Hoa Kỳ - Đông Dương (US-Indochina Educational Foundation) dưới sự giúp đỡ tài chính của Quỹ Freeman Assist. Ngoài ra, còn có sự tham gia của Đào Tú Anh (Hà Nội) và Trần Hà Hải (Thành Phố Hồ Chí Minh).
Dưới đây là những thông tin đặc biệt hữu ích trong việc xây dựng và vận dụng kỹ năng làm việc nhóm đối với các môn học đào tạo theo tín chỉ ở trường Đại học Luật Hà Nội hiện nay
CỘNG TÁC TRONG HỌC TẬP
Cộng tác trong học tập là một quá trình làm việc theo nhóm, mỗi thành viên đóng góp và giúp đỡ nhau để cùng đạt được một mục đích chung. Lớp học chính là một môi trường lý tưởng để rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm mà sẽ rất cần cho bạn trong cuộc sống sau này.
Cộng tác trong học tập là hoạt động tương tác, là một thành viên của nhóm, bạn sẽ có trách nhiệm:
- Phát triển và cùng chia sẻ một mục đích chung
- Đóng góp ý kiến vào việc giải quyết vấn đề, đặt ra các câu hỏi hay tìm giải pháp
- Tham gia, nỗ lực làm việc để hiểu quan điểm của các thành viên khác, cũng như ý kiến của họ.
Mỗi thành viên đều có quyền yêu cầu người khác phải trình bày ý kiến, phát biểu và đóng góp. - Có trách nhiệm với các thành viên khác và họ cũng có trách nhiệm đối với bạn
- Quyền lợi và nghĩa vụ gắn liến chặt chẽ với mọi người và ngược lại
Điều gì tạo nên một nhóm làm việc hiệu quả?
- Các hoạt động của nhóm nên bắt đầu cho các thành viên làm quen, và hiểu rõ cách thức làm việc của cả nhóm.
Người hướng dẫn cũng có thể bắt đầu bằng việc đưa ra các gợi ý cho thảo luận mà không cần phải áp đặt câu trả lời cho cả đội, đặc biệt với những đội gặp khó khăn khi làm việc cùng nhau. - Nhóm gồm 3 đến 5 người.
nếu nhóm có đông người hơn thì sẽ khó quản lý và giao công việc - Các nhóm dưới chỉ định của giáo viên thì sẽ hiệu quả hơn nhóm tự chỉ định lẫn nhau
- Các thành viên có sự đa dạng trong kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm
- Mỗi thành viên sẽ có khả năng đóng góp riêng cho toàn đội
- Các thành viên không chỉ chịu trách nhiệm đóng góp trong sở trường của mình mà còn có thể giúp các thành viên khác tìm hiểu thêm về lĩnh vực đó.
- Thành viên nào gặp khó khăn hoặc còn chưa thoải mái khi làm việc trong nhóm nên được các thành viên khác động viên, giúp đỡ.
- Sự đa dạng trong kiến thức và kinh nghiệm sẽ có tác động tích cực đến việc học.
tăng thêm các phương thức giải quyết vấn đề
tăng thêm chi tiết để cân nhắc
- Đóng góp của mỗi người cho công việc phải được thống nhất.
- Các nhận xét nội bộ nên được giữ kín, và đó là cách khác tốt để đánh giá ai đang đóng góp hoặc không đóng góp.
- Nhóm có quyền “sa thải” các cá nhân không tích cực đóng góp nếu sau khi mọi biện pháp khuyên can đều không thành.
(cá nhân đó hoàn toàn có quyền xin vào một nhóm khác nếu nhóm đó nhận) - Một thành viên cũng có quyền bỏ nhóm nếu như họ cảm thấy họ làm phần lớn công việc trong khi người khác không làm hoặc không giúp đỡ.
(Người này sẽ dễ dàng tìm được nhóm khác hoan nghênh đóng góp của họ)
- Chia sẻ trách nhiệm, và cả nhóm nên thống nhất trách nhiệm, nguyên tắc làm việc. Điều đó bao gồm:
1. 1. Nghĩa vụ phải tham gia, chuẩn bị trước các buổi họp, và phải đến đúng giờ
2. 2. Tham gia thảo luận, phát biểu ý kiến, tập trung vào giải quyết vấn đề và tránh việc chỉ trích cá nhân.
3. 3. Có trách nhiệm chia sẻ công việc và hoàn thành công việc đúng thời hạn.
Và đôi khi, bạn cũng cần phải làm những công việc mà bạn có ít kinh nghiệm, cảm thấy chưa chuẩn bị đầy đù hay thậm chí còn có người trong nhóm có khả năng làm tốt hơn bạn. Hãy chấp nhận thử thách đó, nhưng cũng đừng ngại để cho mọi người trong nhóm biết là bạn cần sự giúp đỡ, huấn luyện, hay thôi không làm được mà xin làm việc khác.
Quá trình:
Xem thêm ở mục Hướng dẫn làm chuyên đề theo nhóm
- Đặt ra các mục tiêu, xem xét mức độ thường xuyên, và phương tiện để các bạn liên lạc với nhau, đánh giá công việc, quyết định và giải quyết vấn đề.
- Xem các nguồn lực, nhất là xem ai có khả năng hướng dẫn, kiểm tra, đưa ra lời khuyên cho nhóm kể cả khả năng phân xử nếu nhóm có mâu thuẫn.
- Lên lịch tổng kết, báo cáo công việc, và thảo luận tiến độ công việc cũng như trục trặc nếu có.
Các nhóm gặp khó khăn khilàm việc với nhau nên gặp giáo viên để trình bày hoàn cảnh của nhóm.
Xem thêm: "Cooperative learning in technical courses: procedures, pitfalls, and payoffs" của Richard M. Felder, North Carolina State University & Rebecca Brent, East Carolina University
**************************************************************************************
NGHE CHỦ ĐỘNG
Nghe chủ động và hiệu quả là một thói quen, cũng giống như là nền tảng của việc giao tiếp.
Nghe chủ động có nghĩa là tập trung vào người bạn đang lắng nghe, cho dù đó là cuộc nói chuyện trong nhóm hay là chỉ có 2 người, để hiểu được họ đang nói điều gì. Là người nghe, bạn nên tự mình có thể nhắc lại bằng từ ngữ của mình những gì họ vừa nói. Điều đó không có nghĩa là bạn đồng ý với tất cả những gì họ nói, mà chỉ có nghĩa là bạn thực sự hiểu họ đang nói gì.
Điều gì ảnh hưởng đến việc lắng nghe?
|
|
Những yếu tố ở trên là tác động ngoại cảnh.
Còn bây giờ: là chủ yếu ở bạn, là trung tâm, và là người nghe
Hãy chuẩn bị một thái độ tích cực
Tập trung sự chú ý của bạn vào nội dung câu chuyện
Hãy ngừng ngay tất cả các hoạt động không liên quan để hướng sự chú ý của bạn vào người nói hoặc chủ đề đang được thảo luận.
· Nhẩm lại trong đầu xem những gì bạn đã biết về vấn đề này
Sắp xếp trước những kiến thức liên quan để sau đó có thể phát triển thêm sau (ví dụ: bài giảng lần trước, một chương trình TV bạn đã xem, trang web, kinh nghiệm thực tế…)
· Tránh sự mất tập trung
Chọn chỗ ngồi gần người nghe
Tránh các nguồn gây mất tập trung (vị trí cửa sổ, bà hàng xóm nói nhiều, tiếng ồn…)
· Cảnh giác với sự xúc động quá
Nén cảm xúc
hoặc tham gia nghe từ từ cho đến khi bạn kìm nén được cảm xúc
· Bỏ những định kiến của bạn sang một bên
Nên nhớ bạn ở đó để học những gì người khác muốn nói, chứ không phải ngược lại.
Nghe một cách chủ động
· Tập trung vào người đang nói
Theo dõi và cố gắng hiểu người và đặt mình vào hoạt cảnh của họ
Lắng nghe với đôi tai, và kể cả với đôi mắt và các giác quan khác
· Lưu ý: những ngôn ngữ không cần lời
Hãy để cuộc tranh luận đi theo diễn biến của nó.
Đừng đồng ý hay bất đồng vội, mà hãy cho dòng suy nghĩ tiếp tục
· Tham gia:
Chủ động trước các câu hỏi
Sử dụng các động tác (ví du: ngả người về phía trước) để khích lệ và ra dấu sự chú ý của bạn với người nói
Các hoạt động sau đó:
| Trong nhóm
Cho người nói thời gian để người nói Lúc Hỏi-Đáp Khi đặt câu hỏi · Trình bày nhanh sự hoan nghênh của bạn với người nghe · Tóm tắt điểm mấu chốt · Đặt câu hỏi Khi trình bày một quan điểm · Trình bày nhanh sự hoan nghênh của bạn với người nghe · Trình bày ngắn gọn ýliên quan · Trình bày quan điểm của bạn, nhận xét… · Hoan nghênh nhận xét Sau đó · Lấy thông tin liên lạc information · Có nhã ý mời bạn bè/đồng nghiệp.. |
**************************************************************************************
SẮP XẾP VÀ LÀM VIỆC CÁC DỰ ÁN THEO NHÓM
Một cách giải thích khác:
Khi nhóm của bạn cùng nhau theo dõi việc học, bản thân bạn sẽ học nhanh hơn, hiệu quả và chắc chắn hơn.
Đánh giá chính là ở kết quả của cả nhóm.
Viện nghiên cứu Học thuật (IRL)
http://www.irl.org/projects/projects.html, (16 tháng 9, 1998)
| LÀM GÌ | AI | THẾ NÀO | KHI NÀO |
| Tự giới thiệu: sở thích, kinh nghiệm | Tất cả | Buổi gặp lần 1 | |
| Phân công công việc ghi chép, thư ký.. để ghi chép lại nội dung các cuộc họp | Tất cả | · Được quyết định bởi cả nhóm · Các yếu tố cần cân nhắc:tự nguyện, kinh nghiệm, nguyện vọng, · Cách thông báo các báo cáo cuộc họp o Xem các báo cáo để theo dõi tiến độ công việc | Buổi gặp lần 1 |
| Xem cách thức cả nhóm sẽ liên lạc với nhau | Tất cả | · Gặp trực tiếp: thời gian, địa điểm · Danh sách số điện thoại và thời gian thuận tiện để gọi · Địa chỉ email | Buổi gặp lần 1 |
| Tóm tắt các mục tiêu | Tất cả | Gợi ý: · Từng thành viên tự thảo ra từ 2-3 mục tiêu chính. · Cả nhóm so sánh, và từ đó quyết định | Buổi gặp lần 1 |
| Quyết định quá trình và cách đạt được mục đích | · Các chương trình lên lịch · Các chương trình hỗ trợ trình bày · Các bước thực hiện · Lịch làm việc và hạn cụ thể · Chia nhóm nhỏ | ||
| Nếu sau khi đã chia nhỏ, mà nhóm vẫn còn đông người: hãy bắt đầu lại các bước trên! | |||
| Nghiên cứu, tìm thông tin | · Trong thư viện · Về lĩnh vực · Các nguồn khác | ||
| Phân tích/Tìm hiểu
| · Kiểm tra thường xuyên · Lên kế hoạch cho những chỗ trống · Kêu gọi sự giúp đỡ nếu cần | ||
| Lên khung sản phẩm
| · Mở đầu/Ý chính · Chủ đề nhỏ | ||
| Viết/thảo văn bản/bài nói
| · Mở bài · Thân bài · Kết luận | ||
| Các tài liệu và sắp xếp | |||
| Kiểm tra | |||
| Xem xét và đánh giá
| · Sản phẩm · Quá trình · Ai tham gia | ||
| Tóm tắt | |||
| Tập lại bài nói | |||
| Trình bày sản phẩm cuối cùng | |||
| Ăn mừng nào!!! |
Nguyên tắc của làm chuyên đề theo nhóm
Học nhóm, hoặc làm việc theo nhóm cần sự chia sẻ thông tin, nguồn lực và thống nhất về phương thức thực hiện. Nhóm nào làm việc hiệu quả thường biết kết hợp các yếu tố này. Tuy nhiên, từng nhóm hoặc từng cá nhân làm việc sẽ hiệu quả chỉ khi họ luôn sẵn sàng chia sẻ và tôn trọng các thành viên khác trong nhóm.
Làm việc trong nhóm dựa trên sự tôn trọng và khích lệ lẫn nhau..
Thường thì tính sáng tạo thường mơ hồ. Các ý tưởng là vô cùng quan trọng với thành công của dự án, chứ không phải là tính cách cá nhân. Sức mạnh của một nhóm là ở khả năng thực hiện và phát triển các ý tưởng mà từng thành viên đem lại.
Mâu thuẫn có thể là sự mở rộng của sự sáng tạo. Để giái quyết mâu thuẫn, mọi người luôn phải tổn trọng ý kiến của nhau. Nói cách khác, làm dự án theo nhóm mang tính chất cộng tác, hơn là cạnh tranh.
Hai mục tiêu chính trong làm dự án theo nhóm là:
- Học được gì? Các tài liệu, thông tin cũng như quá trình làm việc
- Sán phẩm cuối cùng: bài báo cáo viết, trình bày miệng, hay là các sản phẩm có hình ảnh, âm thanh khác…
Vai trò của người hướng dẫn/giáo viên:
- Đôi khi, nhóm có đạt được thành công hay không là phụ thuộc rất nhiềuvào sự mạch lạc trong giải thích yêu cầu đề bài, dự án cũng như tiêu chí đưa ra từ phía thầy cô giáo. Công việc của nhóm là giải nghĩa các hướng dẫn đó và thống nhất cách giải quyết vấn đề.
- Quá trình công việc sẽ chỉ có hiệu quả khi thầy cô hướng dẫn trong quá trình. Dự án làm theo nhóm không đơn giản như việc học theo nhóm.
Các sinh viên cần nắm rõ và chuẩn bị kỹ càng cho dự án.
Các dự án cần được xây dựng sao cho không thành viên nào trong nhóm bỏ qua nỗ lực công việc của các thành viên khác.
Tính điểm:
- Khen thưởng thường là điều không thể thiếu được cho quá trình, các thành viên nhận được phần thưởng của mình từ những gì họ đóng góp cho dự án.
- Các động lực khác (như điểm số…) có thể được chấm điểm dựa trên sự tiến bộ, trái ngược với cách tính điểm một cách tương đối. Thường thì tính điểm tương đối thì cách đánh giá với những thành viên không đạt hiệu quả cao. Đánh giá dựa trên tiến bộ của toàn đội và của cá nhân. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây hậu quả không hay khi mà những thành viên bị điểm thấp sẽ bị coi là "bỏ đi" và không ai chú ý đến họ nữa.
Hiểu nhanh và hiểu chậm?
- Người hiểu nhanh thường giúp và chỉ cho các thành viên còn gặp khó khăn. Khi chỉ cho những người khác, chính là chúng ta cũng học để hiểu sâu hơn. Đôi khi, những câu hỏi đơn giản sẽ khiến chúng ta nhìn lại vấn đề dưới cách nhìn mới mẻ hơn. Khi giải thích, chúng ta sẽ hiểu sâu hơn.
- Có thể coi như người gặp khó khăn lại "dạy" lại người đã hiểu!
*******************************************************************************************
GIA SƯ
Gia sư có thể truyền kinh nghiệm, kiến thức và sự động viên.
Họ không phải là người đưa ra đáp án, mà là những hướng dẫn bạn tìm ra câu trả lời. Thử thách của bạn là phải tập trung vào bài tập với các kiến thức đã được cung cấp.
Gia sư không có trách nhiệm phải tìm hiểu nguyên do vì sao học sinh học không vào
vì việc này là ngoài nhiệm vụ gia sư và phải được thực hiện bởi một chuyên gia tư vấn. Nếu có vấn đề nghiêm trọng, thì từ chối là cách tốt nhất.
Cách mẹo khi bạn làm gia sư:
Để trở thành một gia sư tốt, bạn cần được huấn luyện:
Huấn luyện về kiến thức cũng như phương pháp gia sư
Xác định và tuyên bố rõ ràng với học sinh những gì bạn yêu cầu:
Bạn yêu cầu học sinh phải học tập như thế nào?
về giáo viên? Hay người thân thiết với học sinh
(bạn cùng lớp, khoa, trường, gia đình…)
Đề ra các nguyên tắc mà tuân thủ các nguyên tắc đó
Viết ra giấy, dán lên tường, và làm theo!
Nguyên tắc là cần thiết, nhưng phải được cả người học và người dạy thống nhất.
Và đồng thời, các nguyên tắc cần được công bằng và hiệu lực.
Nguyên tắc sẽ giúp tránh được những sự cố không cần thiết.
Biết rõ về khả năng cũng như hạn chế của mình,
và những kỹ năng hoặc kiến thức bạn có thể dùng để gia sư.
Một phần thưởng của việc làm gia sư là cơ hội được sử dụng và áp dụng những gì bạn đã học
Tìm hiểu về học viên
Tìm hiểu điểm mạnh và khó khăn của học viên.
Với điều kiện nào thì họ học vào nhất? hay không học được?
(Đừng bao giờ nghĩ rằng thói quen học của tất cả mọi người đều như nhau, hoặc đều giống như bạn)
Thành lập mối quan hệ và tin tưởng.
· · Lưu ý những điểm khác biệt giữa bạn và người học.
Không phải là bạn đang cố gắng thay đổi học sinh, mà là dựa vào sức học của họ để hướng dẫn họ học tốt hơn.
Vì bạn có nhiều kinh nghiệm hơn học sinh, nên bạn sẽ cần phải thích nghi và tìm giải pháp.
· · Cởi mở và thật lòng
Chế giễu hay hạ mình sẽ đều không có hiệu quả.
Bạn làm gia sư không phải để khoe mẽ, mà là để giúp đỡ người khác.
· · Đừng ngại nói cho học sinh biết nếu như
bạn và học sinh đó không thể hợp nhau được. Hoặc là một người dạy khác sẽ có thể hiệu quả hơn. Mục đích là để giúp, chứ không phải là để chịu đựng lẫn nhau.
Bảo đảm rằng học sinh biết là thời gian đầu, rất khó đạt được thành công ngay lập tức
Học là một quá trình có cả những lần bạn chưa thành công. Đó không phải là thất bại vì tất cả những gì bạn làm đều để hoàn thành nhiệm vụ một cách đúng nhất. Học và giải quyết vấn đề là bao gồm cả một thời gian mày mò. tìm kiếm để đi đến thành công.
Buổi học:
Lắng nghe để tìm hiểu khó khăn thực sự
Kiểm tra xem học sinh đã dành thời gian và công sức chuẩn bị bài chưa
Đánh giá tình hình
Cân nhắc đến các mục đích thực tế, lâp ra các nguyên tắc
Sử dụng câu hỏi để giải quyết vấn đề
Trình bày hoặc ví dụ các quá trình tương tự
Đừng ngại nói thẳng nếu như bạn không biết rõ điều gì đó
Bạn có thể giới thiệu học sinh tìm đến các nguồn khác nhau, kể cả hỏi thầy cô. Bạn cũng có thể tận dụng cơ hội này coi như để học thêm, tìm hiểu thêm và sau đó trả lời sau, chính bạn lúc đó cũng học mà!
Đưa ra các nhận xét tích cực, dùng cách nói động viên
Tìm thành công, củng cố các nỗ lực của học sinh để cả những thành công đơn giản
Tóm tắt và ôn lại
để học sinh sẽ theo các giờ sau
Ăn mừng thành công nào!
Nhớ lưu lại các ghi chép để sau này tiện theo dõi
Xem thêm
LERN 10 - Online Tutor Training Project
Một mẫu tập làm gia sư, Trung tâm sư phạm, City College of San Francisco
Online tutoring skills của Clive Shepherd, TACTIX
*******************************************************************************************
GIẢI QUYẾT TRANH CÃI
Cách để giải quyết tranh cãi một cách êm thấm nhất là để cả 2 bên:
· Làm việc với nhau một cách tự nguyện
· Hợp tác giải quyết vấn đề
· Dưới sự hướng dẫn của một người có kinh nghiệm
Quá trình sau nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của một người có kinh nghiệm.
Cùng với đối phương đến một nơi riêng tư:
· Thu thập thông tin: tìm vấn đề mấy chốt và đừng luận tội
Tập trung vào vấn đề, chứ không phải ai đã gây ra lỗi
Không luận tội, bới móc, hay gọi tên để cãi nhau
· Mỗi bên đều phải nói rõ quan điểm của mình và xem điều đó ảnh hưởng đến họ như thế nào;
Những người khác lắng nghe một cách tập trung và tôn trọng, nhất là không được ngắt ngang
· Mỗi bên lần lượt nhắc lại hoặc nói rõ quan điểm của phía bên kia đúng với cách phía bên kia nghĩ (thói quen thứ 5 của Franklin Covey: "Thử học cách hiểu người khác trước khi muốn người khác hiểu mình")
· Tất cả mọi người nên cố gắng nhìn vấn đề từ các quan điểm khác, ngoài quan điểm của 2 bên
· Các bên suy nghĩ, bàn bạc để tìm ra những điểm chung, ý kiến trung hòa nhất, các phương án sáng tạo hơn….
· Mỗi bên tự nguyện làm những gì mình có thể để giải quyết mâu thuẫn.
· Một thương lượng chính thức nên được vạch ra và thống nhất giữa 2 bên;
· Nên theo dõi quá trình thường xuyên
· Nếu thành công, nên có phần thưởng hoặc mọi người cùng ăn mừng
Giải quyết mâu thuẫn giữa 2 bên nên là một quá trình tự nguyện:
· Phản ánh giá trị của trường nếu được áp dụng cho cả trường
· Được thầy cô đem ra làm mẫu và làm theo
· Sẽ thất bại nếu như chỉ được coi là việc của học sinh
Mỗi bên
cần phải thẳng thắn nói lên quan điểm của mình, và cũng cần được tôn trọng khi họ trình bày quan điểm, cảm thấy sự quan trọng của cả 2 phía. Chính vì vậy, bên nào cũng phải tôn trọng và lắng nghe phía bên kia, và cố gắng hiểu họ, cùng làm hợp tác làm việc để tìm ra giải pháp trung hòa nhất, có lợi cho cả 2 bên.
Nếu vẫn không giải quyết được mâu thuẫn,
nhờ một người thứ 3, trung gian hòa giải; hoặc "cưỡng chế" (người trung gian hòa giải sẽ đưa ra giải pháp)
Giáo dục là một môi trường thuận lợi
để học giải quyết các vấn đề và các phương pháp hòa giải mâu thuẫn. Cho dù mâu thuẫn là một tình huống trong lớp học hay là một tình huống tình cảm thật ngoài đời, thì việc học cách giải quyết vấn đề và cùng hợp tác để tìm được hướng giải quyết phù hợp sẽ giúp bạn có được các kỹ năng mà sau này bạn hoàn toàn có thể áp dụng vào các tình huống, trường hợp khác. Việc rèn luyện sẽ giúp bạn:
| · Chấp nhận sự khác nhau | · Học cách phản bác ý kiến của người khác mà không phải căng thẳng hay gây sự |
| · Nhận ra những lợi ích cả hai bên | |
| · Trau dồi kỹ năng thuyết phục | · Tạo sự tự tin trước những tình huống bạn có thể thắng |
| · Tăng khả năng lắng nghe | · Nhận ra/ Chấp nhận và từ từ giải quyết sự tức giận và các trạng thái tình cảm khác |
| · Phá bỏ vòng quay | · Giải quyết vấn đề! |
Tài liệu được lấy từ "Hướng dẫn giải quyết mâu thuẫn," Trường Friends School of Minnesota, tháng 6 năm 2002.
Xem thêm: Conflict Negotiation: Skills Checklist Umbreit, M.S. 1995. Conflict Negotiation: Skills Checklist. St. Paul, MN: Center for Restorative Justice & Peacemaking, trường Đại học Minnesota.
Deutsch, Morton & Coleman, Peter T., Handbook of Conflict Resolution: Theory and Practice, tháng 4 2000, Jossey-Bass
*******************************************************************************************
NHÓM TRUNG GIAN HÒA GIẢI
Trung gian hoà giải nhóm vừa là một chương trình và một quá trình
Khi một nhóm sinh viên cùng lứa tuổi giúp giải quyết mâu thuẫn giữa hai người hoặc hai nhóm nhỏ, đó gọi là trung gian hoà giải nhóm. Quá trình này đã tỏ ra có hiệu quả ở các trường học trên nước Mỹ, và đang thay đổi cách mà các sinh viên nhìn nhận và giải quyết xung đột trong cuộc sống của họ. Thay đổi bao gồm: cải thiện lòng tự trọng, kĩ năng nghe và suy nghĩ có tính phê bình, cải thiện môi trường học, giảm áp dụng biện pháp kỷ luật và cãi cọ. Những kỹ năng này có thể tuyên truyền và áp dụng ngoài môi trường lớp học.
Quá trình này phải do hai bên tự nguyện:
Người trung gian hoà giải không quyết định mà chủ yếu tìm đến một giải pháp cho cả hai cùng “thắng cuộc” để tránh rắc rối thêm. Những nhà quản lý chuyên trách vấn đề kỷ luật luôn kết hợp những chiến lược hoà giải trong quá trình giải quyết xung đột.
Các kiểu xung đột thường gặp:
đồn đại đưa chuyện
ẩu đả mức độ nhẹ
trục trặc trong quan hệ cá nhân
Lừa và ăn cắp
đối đầu về sắc tộc và văn hoá
Viết vẽ bậy, xúc phạm
Tranh cãi trong và ngoài lớp học
Những vấn đề nghiêm trọng hơn cần có những người trung gian chuyên nghiệp, vì vậy không thích hợp với kiểu trung gian hoà giải. Những trường hợp này bao gồm: lạm dụng tình dục, hành hung, tự tử, sở hữu vũ khí, dùng ma tuý, và những vấn đề có liên quan đến luật pháp.
Chi phí bao gồm tài liệu, vật dụng, địa điểm dành cho trung gian, đào tạo, hỗ trợ của đồng nghiệp, không gian làm việc, khen thưởng.
Dưới đây sẽ tóm tắt:
- Quá trình bắt đầu chương trình trong nhà trường
- Các bước tiến hành trong một buổi trung gian hoà giải
Bắt đầu chương trình trong nhà trường
Quá trình lên kế hoạch là hết sức quan trọng:
Nền tảng của việc trung gian hoà giải là làm cho sinh viên có them sức mạnh, vì vậy sinh viên đóng vai trò quan trọng trong tất cả các bước phát triển cũng như tiến hành.
Sinh viên thành lập ban lãnh đạo
bao gồm một lien lạc viên giàu kinh nghiệm, được tôn trọng, và một số giáo viên, chuyên viên đáng tin cậy. Ban lãnh đạo này có thể được phân công hoặc tự đảm nhận. Ban này sẽ:
- Nghiên cứu nền tảng của việc trung gian hoà giải,
hệ thống các bước giải quyết xung đột và giữ kỷ luạt trong nhà trường - Thiết kế và xuất bản chương trình hành động
cho chương trình giải quyết xung đột, bao gồm nội dung khái quát, truyền thông, đào tạo, thực hành, kiểu mẫu, và đánh giá.
Mục đích là nhằm hướng dẫn các nhóm trung gian hoà giải trong cộng đồng trường học, tạo ra một khối hợp sức thống nhất cùng giải quyết vấn đề theo một chương trình dựa trên tinh thần hoà bình.
Ban lãnh đạo sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ từ lãnh đạo trường, bao gồm các nhóm, khối trong trường cùng thực thi biện pháp này (gồm cả giáo viên lẫn nhà quản lý)
- Ban lãnh đạo đảm nhận trách nhiệm lâu dài:
chuẩn bị các cuộc họp, thực hành kỹ năng hoà giải, nghiên cứu về bạo lực, nguyên nhân và cách phòng ngừa.
Người liên lạc đóng vai trò trung gian giữa các nhóm, bao gồm: ban lãnh đạo, tập thể sinh viên, nhà quản lý, phụ huynh, chuyên viên đào tạo mời bên ngoài. Nhiệm vụ chính bao gồm:
- Phát triển một nhóm người lớn trọng điểm trong trường học để thực hiện và làm mẫu cho các hoạt động hoà giải.
- Giám sát việc lựa chọn, đào tạo, khuyến khích, củng cố nâng cao trình độ cho người hoà giải.
- Đóng vai trò hoà giải để hỗ trợ việc thực hiện và khởi đầu cho các chương trình hoà giải.
- Lập bảng thoả ước cho người được hoà giải và bên trọng tài hoà giải.
- Chọn và lên lịch cho các nhân viên hoà giải trong từng trường hợp.
- Lưu giữ hồ sơ và thường xuyên thông báo cho mọi người trong chương trình qua thư tin, mạng…
- Tự cập nhật với các tài liệu và nghiên cứu có liên quan
- Năng nổ trong việc vượt qua trở ngại về thái độ hoặc cơ chế trong nhà trường, thiết lập và duy trì nhóm hỗ trợ, bao gồm nhóm phụ huynh.
Lựa chọn người trung gian hoà giải:
- Người trung gian phải đại diện cho nhiều nhóm trong trường về mặt văn hoá, giới tính, hành vi, học vấn, quan hệ xã hội, chủng tộc.
- Quá trình lựa chọn phải được thông báo rộng rãi và bao gồm thư giới thiệu cũng như thư tự giới thiệu.
- Người được chọn phải sẵn sang tiếp tục nâng cao kỹ năng, hợp tác với đồng nghiệp và hướng dẫn nhân viên mới.
- Việc từ chối cần phải được diễn đạt một cách tế nhị để làm sao cho sinh viên đó không cảm thấy bị xa lánh.
Trước tiên cần thiết lập “kinh nghiệm”
Người trung gian hoà giải cần phải được đào tạo và giám sát bởi vì họ thường thiếu sự từng trải và kinh nghiệm cả trong việc điều chỉnh mâu thuẫn và kỹ năng đàm phán.
Các chiến lược bao gồm tự đóng vai, học hỏi từ chính các tình huống cụ thể. Nếu có thể, nên tổ chức hội thảo ngoài trường học để hạn chế tối đa những yếu tố ảnh hưởng bất lợi.
Những yếu tố chính trong các buổi hoà giải:
Mục đích là giảm thiểu sự bất bình và để các bên cùng chấp nhận giải pháp đưa ra.
Bên tranh cãi sẽ điền vào bảng câu hỏi trước khi tham gia buổi hoà giải
trình bày những nguyên tắc cơ bản, hứa sẽ cùng giải quyết mâu thuẫn, nói sự thực, nghe ý kiến của người khác một cách tôn trọng và không ngắt lời.
Bên tranh cãi gặp gỡ hoà giải viên để xem hai bên có hoà hợp không và đảm bảo rằng không có tranh chấp về quyền lợi.
Người hoà giải:
- Gặp bên tranh cãi và giải thích rõ việc họ co quyền tiết lộ những chi tiết có liên quan trong buổi hoà giải và hỏi xem họ có muốn tiếp tục hay không
- Giải thích các bước hoà giải:
dùng kỹ năng nghe và giao tiếp để giúp bạn giải quyết xung đột, bất đồng trước khi họ lên cơn nóng giận và đánh mất khả năng suy nghĩ trong tình huống của mình. - Giải thích rõ ràng các câu hỏi trước khi bắt đầu.
Trong buổi hoà giải, bên tranh cãi phải:
- Giới thiệu bản thân
- Mỗi người lần lượt kể chuyện của mình cho người hoà giải nghe
tập trung vào vấn đề, không nói ai làm gì, trong khi người kia tập trung nghe và không ngắt lời. - Hai bên tranh cãi đổi vai:
mỗi bên kể lại chuyện của bên kia theo như họ hiểu và không nhất thiết phải đồng ý với nội dung kể.
Người hoà giải:
- Tóm tắt ý và cảm xúc của hai bên
nhằm mục đích thẩm định và nêu ý đồng ý với các chi tiết. Thảo luận các vấn đề và giúp hai bên thấy rằng sẽ rất khó giải quyết vấn đề nếu họ tiếp tục mất bình tĩnh và giữ thái độ hậm hực. - Hỏi hai bên xem họ có giải pháp gì không.
Ghi lại các ý hoặc bắt đầu suy nghĩ mà không bình luận gì. - Thảo luận về các giải pháp
đánh dấu vào các giải pháp mà cả hai bên cùng đồng ý.
Người tranh cãi:
- Quyết định cách giải quyết tốt nhất
- Chọn giải pháp dự bị tốt nhất.
Người cùng hoà giải:
- Thẩm định các thoả hiệp với các bên
đảm bảo rằng không có ai ngân ngại nói ra bất đồng. - Viết biên bản thoả thuận dùng từ mà hai bên nói ra.
Người cùng hoà giải và bên tranh cãi:
- Ký biên bản
- Thống nhất quá trình theo dõi
Đảm bảo rằng mọi bên đều giữ lời và cùng giám sát việc thực hiện thoả thuận.
Người hoà giải cảm ơn các bên đã tham gia và đã cho phép họ có dịp được giúp hai bên.
Tiêu chuẩn cư xử của hoà giải viên
ADR, Arbitration and Mediation
Cohen, Richard, Implementing a Peer Mediation Program, CREnet—The Conflict Resolution Education Network, 6/20/02
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét